COMBO TEST OLUN OLGUYA BAKIN

HIV enfeksiyonu tanısında enzim immunoassay (EIA) testi ile antikor taranması tanıda ilk basamaktır. Önceki dönemlerde, özellikle prevalansın düşük olduğu toplumlarda yalancı pozitiflik konusundaki kaygılar, EIA testinde tekrarlayan reaktif sonuçların desteklenmesi için daha özgül bir test ile örneğin, Western Blot (WB) ve bunun modifikasyonu olan Line immunoassay (LIA) testinin kullanıldığı algoritmaların oluşturulmasına yol açmıştır1. Antijen ve antikorların bir arada saptandığı dördüncü kuşak EIA testlerinin yaygın olarak kullanıma geçmesi HIV enfeksiyonunun daha erken dönemde özellikle RNA testlerinden kısa bir süre sonra saptanmasına olanak sağlamıştır2. Bu durum destekleme testlerinin algoritmalardaki yerinin tekrar gözden geçirilmesine yol açmıştır3. Bizim bu yazımızda, bir olgu üzerinden, destekleme testinin HIV tanı algoritmasındaki yerinin sorgulanması amaçlanmıştır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği'ne 20 yaşında erkek hasta ateş, kusma, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve halsizlik yakınmaları ile başvurmuştur. Hastanın öyküsünden eşcinsel olduğu ve hastane başvurusundan üç ay önce cinsel eşinin HIV pozitif olduğunu öğrendiği belirlenmiştir. Hastanın bir ay önce yapılan HIV serolojisi negatif olarak saptanmıştır. Hasta ileri tetkik ve akut HIV enfeksiyonu şüphesi ile yatırılmış ve bilgilendirilmiş onay alınmıştır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Laboratuvarına gönderilen, diğer viral parametrelerin yanı sıra anti-HIV tetkiki istenen serum örneğinde, antijen-antikor saptayan iki farklı otomatize ticari EIA ile (Architect HIV Ag/Ab Combo Reagent Kit, Abbott, Almanya ve Vidas HIV Duo Quick, Biomerieux, Fransa) sinyal/eşik değerleri sınıra yakın tekrarlayan reaktivite elde edilmiştir. Elde edilen sinyal/eşik değerleri sırasıyla Architect ile 1.34 (pozitiflik sınırı 1); Vidas ile 0.33 (pozitiflik sınırı 0.25) olarak saptanmıştır. Yapılan HIV destekleme testinde (INNO-LIA HIV I/II Score, Innogenetics, Belçika) herhangi bir bant pozitifliği belirlenmemiştir. İki farklı EIA ile reaktiflik saptandığında erken dönem enfeksiyonu ekarte etmek için yapılan kantitatif HIV RNA (RealTime HIV-I Amplification Reagent Kit, Abbott, ABD) testinde sonuç 4.1 x 105 kopya/ml olarak tespit edilmiştir. Akut HIV enfeksiyonu, HIV RNA'nın görülmesi ve saptanabilir düzeydeki HIV antikorları arasındaki süre olarak tanımlanabilir4. Akut HIV enfeksiyonu ile beraber serum ve genital salgılarda yüksek oranda enfeksiyöz virus saptanır ve bu yüksek düzeyler 10-12 hafta kadar devam eder5. Kohort çalışmalar, akut HIV enfeksiyonu sırasında bulaşın, diğer dönemlere göre 26 kez daha fazla olduğunu ileri sürmektedir6. Matematiksel modeller akut HIV enfeksiyonunun kısa süresine rağmen, özellikle yüksek oranda partner değişikliği söz konusu ise, yeni HIV enfeksiyonlarının -50'sinden sorumlu olabileceğini göstermektedir7,8,9. WB ve LIA destekleme testleri, viral antijenlerin her birine özgül antikorların tanımlanmasını sağlaması, yüksek özgüllükleri ve HIV 1-2 ayırımını yapmaları nedeniyle yararlı testlerdir. Ancak bu testler, dördüncü kuşak EIA testlerine göre enfeksiyonun daha geç döneminde pozitifleşmektedir. Bu nedenle, EIA testlerinde tekrarlayan pozitiflik elde edilen örneklerde, sinyal/eşik değerleri düşük olsa da erken dönem enfeksiyonu ekarte etmek açısından RNA testlerinin kullanımı düşünülmeli, dikkatli bir hasta sorgulaması yapılmalı ve yeni algoritmalar erken dönem enfeksiyonları kaçırmamaya yönelik duyarlılığı artırır nitelikte olmalıdır.