-HIV test tipleri ve süreleri-
-HIV testleri nasıl çalışır? Hangi HIV testi ne zaman sonuç verir?-
HIV testleri, 3 farklı şeyi dikkate alarak sonuç verirler:
1. Virüsün (Antijen/Ag) yüzeyindeki proteinler, mesela Protein 24 (p24 denilmektedir),
2. Virüse karşı bağışıklık sisteminin tepkisi (Antikor/Ab),
3. Virüsün genetik parçaları ya da yapısı (HIV RNA ya da DNA).
Şimdi, temelde kullanılan HIV testlerinin kullanım sıklıklarına bir bakalım:
*Sadece Antijen'e bakılan testler (p24 testleri). Bu testler nadiren kullanılırlar.
*Sadece Antikor'a bakılan testler (Ab): Bu testler de nadiren kullanılırlar.
*Antikor ve Antijen’e aynı anda bakılan kombinasyon testler (Ab/Ag): Bu testler günümüzde en sık kullanılan testlerdir.
Genellikle “HIV 1/2 ab+p24 ag” şeklinde isimlendirilirler.
* Viral yük testleri (RNA PCR test): Genetik inceleme sınıfında olduğu için, HIV’in ilk aşamada tespit edilmesi için direk kullanılmazlar.
Antikor testleri
Bu testler kandaki antikorun ölçüldüğü testlerdir. Antikorlar, vücudunuza bir enfeksiyonun bulaşması durumunda, bağışıklık sisteminiz
tarafından üretilen savaşçılardır. Antikor testleri kanda, bağışıklık sisteminin oluşturduğu bu savaşçıları tespit etmektedir. Antikor testleri,
klasik yöntemle damardan kan alınarak yapılabileceği gibi, parmak ucundan kan alınarak hızlı yöntemle de yapılabilmektedir.
Eğer testin sonucu “negatif” ya da “reaktif olmayan (non-reaktif)” ise, o zaman HIV testinizin sonucu negatiftir. Yani HIV-negatifsinizdir.
Eğer testinizin sonucu pozitifse, bu direk “HIV pozitifsiniz” anlamına gelmemektedir. Çünkü küçük bir yüzdeden
bahsediyor da olsak, bazı pozitif sonuçlar “yalancı pozitif” olabilmektedir.
Tüm pozitif sonuçlar, mutlaka ikinci bir testle doğrulanmaktadır. Doğrulama testi olarak genellikle “western blot” adı verilen test kullanılmakta ve eğer bu testin sonucu da pozitif gelirse, bireyin HIV pozitif olduğu söylenebilmektedir. Western blot testinin sonuç vermesi için 1 hafta kadar süre gerekebilir.
Pencere dönemi
HIV antikor testleri, enfeksiyona maruz kalındıktan hemen sonra HIV’I tespit edemezler.
Çünkü vücudunuzun HIV enfeksiyonuna karşı antikor üretmesi ortalama 4 haftayı bulabilmektedir. Enfeksiyona maruz kaldığınız
yani HIV'in vücudunuza girdiği andan, vücudun HIV'e bağlı antikor üretmeye başladığı an
arasında geçen zamana pencere dönemi denilir.
Pencere döneminin süresi, bazı durumlarda kişiden kişiye değişebilmekte; daha kısa sürede antikor gelişmesi söz konusu olabileceği gibi,
4 haftadan daha da uzun sürebildiği durumlar söz konusu olabilmektedir. Bu sebeple, yapılan ilk testin tekrarlanarak,
şüpheli ilişkiden sonraki 90. günde de test yapılması önerilmektedir.
Pencere dönemi hakkında daha fazla bilgi için; www.kirmizikurdele.org/hiv-testleri
Kombine Antikor/Antijen testleri
Günümüzde en yaygın kullanılan testlerdir ve “4. Jenerasyon” testler olarak adlandırılırlar. Test sonuçlarında bu testi “hiv 1/2 ab+p24 ag” vb. şeklinde
isimlendirmektedirler. Bu testler, antikorun varlığının yanı sıra, “p24” olarak adlandırılan ana HIV proteininin varlığını da tespit etmektedir.
“p24” (Protein 24’ün kısa hali) genellikle enfeksiyona maruz kalınmasından sonra 2-3 haftalık süre içerisinde, antikor üretiminden önce oluşmaktadır.
Ancak p24’ün kanda tespit edilebilir seviyeye gelmesi 1-2 ayı bulabilmektedir. Bu süre zarfında eğer gerçekten HIV enfeksiyonuna maruz kalınmışsa,
çoktan antikor üremesi gerçekleşmiş olacak ve kanda tespit edilebilir bir antikor seviyesi söz konusu olacaktır.
4.jenerasyon testlerin, olası bulaşıdan ortalama 4 hafta geçtikten sonra kullanılması önerilmektedir. Bu testler, 4 haftalık süre geçmesinden sonra
en az %95 doğruluk oranıyla sonuç vermektedir. Bağışıklık sisteminin geç tepki göstermesi olasılığını göz önüne alarak (ki bireylerin
%5’I geç tepki veren bağışıklık sistemine sahiptir), alınan negatif sonucun mutlaka 3. ayın sonunda (90.günde) tekrar HIV testi yapılarak
doğrulanması önerilmektedir.
Viral yük testi (RNA PCR)
PCR, “Polymerase chain reaction” yani “polimeraz zincirleme reaksiyonu”nun kısaltılmış halidir. Bu test, kanda doğrudan HIV enfeksiyonu arar.
Testler arasında, en kısa pencere dönemi sahip olan testtir ve şüpheli ilişkiden sonra 3.günden itibaren uygulanabilmeleri mümkündür. Ancak viral yük testinin HIV endişesi taşıyan herkesçe kullanılması (tıbbi gereklilik, acil tıbbi müdahale gerekliliği vb. bazı özel durumlar dışında) önerilmemektedir. Ayrıca çok pahalı bir testtir. HIV endişesinin giderilmesi için bu teste başvurulması gerektiği kararı bir enfeksiyon uzmanı tarafından verilmelidir. Bu testi hizmet olarak satan laboratuvar ya da herhangi bir başkasının 'PCR testi gerekir' biçimindeki yönlendirmesi, mutlaka bir enfeksiyon uzmanı tarafından doğrulanmalıdır.
Viral yük, olası bulaşıdan sonra, ortalama 4 hafta içerisinde ilk en yüksek seviyesine ulaşabilmekte ve bu test,
eğer bireyde olası belirtiler varsa, erken dönem teşhisi için kullanılmaktadır.
Eğer bir sağlık profesyoneli, belirtilerin HIV ile ilişkili olmasından şüpheleniyorsa, bu testin kullanımı, HIV teşhisi için tercih edilebilir.
Bazı durumlarda bazı bireyler, HIV enfeksiyonu taşıyıcısı olmaları durumunda dahi herhangi bir viral yüke sahip olmayabilirler. Dolayısıyla bu gibi bir durumda, viral yük testinin uygulanması bir şey ifade etmeyecektir, çünkü sonuç negatif olacaktır.
Yetişkinlerde, viral yük testinin uygulanması, şu iki durumun bir arada olması halinde önerilmektedir:
1. Yakın zamandaki olası yüksek bulaşı riski (Ör: tedavi altında olmayan HIV pozitif partnerle girilen cinsel ilişkide kondomun yırtılması
ya da hiç korunmama durumu),
2. Birinci maddenin gerçekleşmesine ek olarak, olarak bireyde görülen olası
belirtiler (Ör: Yüksek ateş, aşırı bitkinlik, yoğun ishal ve gribal enfeksiyon gibi).
HIV DNA için uygulanan PCR testi, genellikle HIV pozitif bir anneden doğan bebeklere
yapılmaktadır. Bebeklerin ilk 18 ayda annenin antikorlarını taşıması nedeniyle bu süre içerisinde bebeklere antikor testi uygulanamamaktadır.
Hangi test, ne zaman yapılabilir?
Viral yük 1 hafta gibi kısa bir süre içerisinde tespit edilebileceği gibi, p24 antijeni ortalama 15 günde
antikor ise ortalama 28 gün sonra tespit edilebilmektedir. Ancak bunlar ortalama genel geçer sürelerdir ve bu süreler
kişiden kişiye, bünyeden bünyeye göre farklılıklar gösterebilir.
Sadece belirli bir etkene odaklanan testler çok da verimli sonuçlar vermemektedir. Bu sebeple, 4.jenerasyon testler denen antikor/antijen testleri
daha çok tercih edilmekte ve olası bulaşıdan ortalama 4 hafta sonra en az %95 doğruluk oranıyla sonuç vermektedir.
Her bireyin bağışıklık yapısı ve vücudunun direnci farklı olduğu için, testlerin tam olarak şu ya da bu sürede kesin sonuç
vereceğini söylemek, tıbben yanlış/eksik bir ifade olabilir. Bu sebeple doğruluk oranı, özellikle pencere dönemi için,
hiçbir zaman %100 olarak ifade edilmez.
https://www.kirmizikurdele.org/hiv-test-guvenilirlikleri
Beklediğim ilk test günü geldi, üç gün sonra ilk testimi olacağım ve endişelerimde tekrardan artmaya başladı son bir haftadır gece terlemesi yaşamadım korunmasız ilişkinin üzerinden geçen 33. günde ilk testimi olmus olacağım. İlk üç haftada çok şiddetli gece terlemeleri ile pamukçuk belirtisini bir arada yaşadım, en büyük aptallığım olarak nitelendirdiğim ilişkide eskort surekli korunmasız ilişki tercih eden biriydi, aslında onun ben temizim demesi bir anlık gaflete dusurdu beni.. Yaşadığım ilişkinin ilk sabahından bugune kadar hep vucudumda bi anormallik sezdim (guçsuzluk, halsizlik, zaman zaman iştahsızlık, gece terlemeleri, pamukçuk vs..) Bilmiyorum nasıl olacak ama umarım bu hata aleyhimde bi sonuca donusmez. Ama nasıl çünkü gerçekten umutsuzum...
