İnsan Papilloma Virüsü (HPV), dünya genelinde oldukça yaygın olan cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Bu yazımızda HPV'nin ne olduğundan, belirtilerinden, nasıl bulaştığından ve korunma yöntemlerinden bahsedeceğiz.
HPV Nedir?
HPV (Human Papillomavirus), cilt temasıyla ve özellikle cinsel temasla bulaşan bir virüs grubudur. Bu virüs grubunda yaklaşık 200 farklı tür bulunur ve bunlardan bazıları genital siğillere, bazıları ise kanser türlerine neden olabilir. Genellikle cinsel olarak aktif insanların çoğu yaşamları boyunca en az bir HPV türüne maruz kalır.
HPV Türleri ve Riskleri
HPV virüsünün bazı türleri zararsızdır ve herhangi bir belirtiye yol açmazken, bazı türleri ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. HPV tipleri, düşük riskli ve yüksek riskli olarak ikiye ayrılır:
- Düşük Riskli HPV Türleri: Bu türler genellikle genital siğillere neden olur ve kansere yol açmaz. HPV tip 6 ve 11 bu gruba örnektir.
- Yüksek Riskli HPV Türleri: Bu türler ise rahim ağzı kanseri, anüs kanseri, penis kanseri ve boğaz kanseri gibi kanserlere yol açabilir. En sık karşılaşılan yüksek riskli türler HPV tip 16 ve 18'dir.
HPV Nasıl Bulaşır?
HPV, genellikle cinsel temasla bulaşır. Cinsel ilişki sırasında veya cilt teması ile bulaşabileceği gibi, bazı durumlarda oral seks yoluyla da bulaşabilir. Önemli olan nokta, HPV'nin sadece penetratif cinsel ilişkiyle değil, genital bölge temaslarıyla da bulaşabilmesidir. Bu nedenle, virüsün yayılmasını önlemek zor olabilir.
HPV Belirtileri Nelerdir?
HPV enfeksiyonlarının çoğu belirti göstermeden vücuttan temizlenebilir. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler gözlemlenebilir:
- Genital Siğiller: HPV'nin düşük riskli türleri genital, anüs çevresi veya ağızda siğillere yol açabilir. Bu siğiller genellikle karnabahar benzeri görünümde olup, ağrısızdır ve çoğu zaman kaşıntı yapmaz.
- Rahim Ağzı Değişiklikleri: Yüksek riskli HPV türleri rahim ağzında hücresel değişikliklere neden olabilir. Bu değişiklikler genellikle Pap smear testi sırasında tespit edilir.
HPV Teşhisi ve Testler
HPV genellikle kadınlarda Pap smear ve HPV DNA testleri ile teşhis edilir. Pap smear testi, rahim ağzında oluşabilecek kanser öncesi değişiklikleri tespit ederken, HPV testi ise yüksek riskli HPV türlerinin varlığını araştırır. Erkekler için ise yaygın bir tarama testi bulunmamaktadır, ancak genital siğiller görüldüğünde bir doktora başvurulması önerilir.
HPV'nin Tedavisi Var mı?
HPV'nin kendisi için doğrudan bir tedavi yoktur, ancak enfeksiyonun neden olduğu durumlar tedavi edilebilir:
- Genital Siğiller: Krem, asit solüsyonları veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir.
- Rahim Ağzı Değişiklikleri: Erken dönemde tespit edilen hücresel değişiklikler, kanser gelişmeden tedavi edilebilir.
- Kanser: HPV kaynaklı kanserler cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerle tedavi edilir.
HPV enfeksiyonları çoğunlukla vücudun bağışıklık sistemi tarafından 1-2 yıl içinde temizlenir. Bu nedenle, her HPV enfeksiyonu kanserle sonuçlanmaz.
HPV Aşısı
HPV'ye karşı en etkili korunma yollarından biri aşılanmaktır. HPV aşısı, yüksek riskli HPV türlerine karşı koruma sağlar ve rahim ağzı kanseri gibi ciddi hastalıkların önüne geçebilir. Genellikle 11-12 yaşlarındaki çocuklara önerilir, ancak aşı yetişkinlerde de etkili olabilir.
Türkiye’de ve dünyada yaygın olarak kullanılan Gardasil ve Cervarix aşıları, hem düşük hem de yüksek riskli HPV türlerine karşı koruma sağlar. Aşı, enfeksiyon başlamadan önce yapıldığında en etkili sonuçları verir.
HPV'den Korunma Yolları
HPV'den korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
- Kondom Kullanımı: Kondom, HPV bulaşma riskini azaltabilir, ancak tamamen önleyemez. Çünkü virüs, cinsel ilişki sırasında kondomun kaplamadığı bölgelerden de bulaşabilir.
- Aşı Yaptırmak: HPV aşısı, en yaygın ve tehlikeli HPV türlerine karşı etkili bir koruma sağlar.
- Düzenli Kontroller: Kadınlar için düzenli olarak Pap smear testi yaptırmak, HPV'nin neden olabileceği hücresel değişikliklerin erken tespit edilmesine yardımcı olabilir.
- Partner Sayısını Sınırlamak: Birden fazla partnerle korunmasız ilişkiye girmek HPV bulaşma riskini artırabilir.
Sonuç
HPV, oldukça yaygın ve çoğu zaman zararsız bir virüs olsa da, bazı türleri ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Korunmanın en etkili yolları aşılanmak, düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak ve cinsel ilişki sırasında kondom kullanmaktır. HPV hakkında bilinçlenmek ve düzenli tarama testleri yaptırmak, olası sağlık sorunlarının önüne geçmek için önemlidir.