Herpes Zoster su çiçeği virüsünün yaptığı bir enfeksiyondur. Zonaya yakalanan hastalar genellikle su çiçeği geçiren hastalardır. Zona sinir köklerinde pasif bir şekilde yaşamını sürdürür. Aktifleştiği zaman bu hastalık ortaya çıkar Suçiçeği geçiren kimselerin % 20 si Zona geçirir. Henüz zona virusunu aktifleşmesine sebep olacak neden bilinmemektedir. Vücudun enfeksiyonlarla baş etmesini sağlayan bağışıklık sistemindeki bir güçsüzlük virüsün çoğalmasına ve sinir boyunca deride yayılmasına neden olur. Çocuklar bile Zona geliştirebilmesine rağmen, genellikle 50 yaşın üzerinde rastlanır.Hastalık, travma, stres gibi faktörler zona geçirilmesine neden olabilmekle beraber büyük hastalıkların da belirtisi olabilir.
Herhangi bir nedenle bağışıklık sistemi zayıflayan kişi zona geçirebilir. Bu kişilerde hastalık ciddi seyretmeye eğilimlidir. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı lösemi, lenf oma gibi kanserler ve de AIDS/HIV de zona sık görülür. Kanser kemoterapisi ve radyoterapi, organ naklinde kullanılan ilaçlar, uzun süreli kortizon kullanımı bağışıklık sistemini etkileyebilir.
Zona önceden suçiçeği geçirmemiş kimselere bulaşır, fakat bu kişilerde zona değil de suçiçeği gelişir. Zona enfeksiyonu, su çiçeğine göre daha az bulaştırıcıdır. Zona su kabarcıkları patladığında bulaştırıcı hale gelir. Yeni doğanlar ve bağışıklık sisteminde yetmezlik olanlar zonalı kişilerden virüsü alarak suçiçeği geliştirmeye eğilimlidir. Zonalı hastalar nadiren hastaneye yatırılarak tedavi edilme ihtiyacı gösterir.
Zonanın Belirtileri;
- Derinin belirli bölgelerinde yanma, batma, ağrı ve duyarlılık artması
- Durumdan birkaç gün önce başlayan döküntü
- Baş ağrısı ve ateş
- Gruplar halinde oluşan kızarıklık ve şeffaf su kabarcıkları (koyu renkli kan ve kabuklanma)
- Nadir olarak döküntü olmamasına rağmen derinin belirli bölgelerinde ağrı
Su kabarcıklarında bakteri enfeksiyonu gelişebilir ve bu yaraların iyileşmesini engeller. Döküntüde ağrı ve kızarıklık artarsa muhakkak doktorunuza başvurun. Bu durumda antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Zona geçiren hastaların çoğu sağlıklıdır. Bununla beraber başka hastalıklar veya AIDS var ise bu doktora bildirilmelidir. Çünkü bu durum tedaviyi etkileyebilir. Doktorunuz bu durumla ilgili olarak tıbbi hikayenizi sorgulayabilir ve bir takım testler (röntgen ve kan tahlilleri) isteyebilir.
Zona tedavisi nasıldır?
Zona genelde birkaç haftada iyileşir, nadiren tekrar eder. Ağrı kesici ve soğuk pansumanlar faydalı olur. Eğer erken tanı konulup, ilaçlar erken dönemde başlanırsa, virüsün yayılımı azalır, bulgular daha çabuk iyileşir. Bu ilaçlar baş ağrısı, mide rahatsızlığı yapabilirler. Tedavinin erken başlanması çok önemlidir. Bu ilaçların kullanımı zona sonrasında ağrı gelişimini engellemez, fakat ağrılı dönemin kısalmasını sağlarlar.